Landkynning sem skilaði sér

Sá um helgina auglýsingu á skjá einum um framhaldsmyndaflokkinn "The House". Hann er víst næsta fimmtudag kl 21.00 að ég held. Í auglýsingunni kom fram (eftir því sem ég best tók eftir) að aðalpersónan var dregin á tálar af unglingsstúlku. Í brotinu sem var sýnt sagði stúlkan eitthvað á þessa leið: "Á Íslandi er það talið eðlilegt að 14 ára stúlkur stundi kynlíf" !!!!!!!!!!!!!!!

Vel getur verið að ég hafi tekið vitlaust eftir, ég vona það svo sannarlega. Verð eiginlega að horfa á þennan þátt, er annars ekki góð í að muna eftir dagskrárliðum. Ef þetta er nú rétt tekið eftir hjá mér: Er þetta afrakstur auglýsingaherferðarinnar um fjörugt næturlíf hér í Reykjavík? Hvaða hugmyndir gera menn sér um íslenskar unglingsstúlkur eftir að hafa séð svona þátt? Getur maður verið rólegur með dætur sínar?

Ég bara spyr. Og................

Hvaða leyfi hafa ferðaþjónustuaðilar til að koma þessu óorði á íslenska kvenþjóð?

Minningabrot: Í skólann í fyrsta skipti

Árið er 1971, það er októberbyrjun. Landroverjeppar og Austingifsar streyma að Laugagerðisskóla. Það er komið haust og skólinn er að byrja. Þarna mætir árgangur fæddur 1964 og alinn upp á sunnanverðu Snæfellsnesi fyrst í skólann, flestir með  léreftspoka sem áður innihélt hveiti (sem nú er búið að baka úr) í staðinn eru krakkarnir með sængina sína í þessum pokum. Við eigum að vera þarna í 10 daga, þetta er heimavist.

Ég verð í herbergi með Rósu, Önnu og Steinu. Við erum allar 7 ára og höfðum hist í réttunum nokkrum dögum áður. Þar ákváðum við að við ætluðum að vera saman í herbergi, þetta var svo spennandi. Ég man að pabbi keyrði mig, ég man líka að pabbi bjó um rúmið mitt, líklega í eina skiptið sem hann hefur gert það. Ég var í efri koju við vaskinn, Steina var í hinni efri kojunni. Fyrsta kvöldið var erfitt, Rósa vildi hafa opinn gluggann, mamma hennar var líka með opinn gluggann, þannig næði hún betri tengslum. Eitthvað var skælt.

Ég var ekki með sundbol, hann gleymdist heima. Það var bagalegt því það var mikið farið í sund. Ég fékk að hringja heim og mamma lofaði að senda bolinn með mjólkurbílnum. Bíllinn kom held ég 2var í viku heim og einnig 2var í viku í skólann, ekki sömu dagana þannig að þetta tók langan tíma. Ég held að ég hafi fengið bolinn rétt áður en ég átti að fara aftur heim. Það eru 25 km í skólann. Í dag myndum við bara skreppa með sundbolinn fyrir krakkann. Þannig var þetta ekki þá. Ekki keyra neitt að óþörfu, ekki eyða bensíni. Þetta þótti líka óravegalengd.

Það er von

Í Ísland í dag á Stöð 2 í kvöld var umfjöllun um greiðslur til foreldra langveikra barna. Það sem við sem göngum heil til skógar gerum okkur ekki alltaf grein fyrir er hversu tilvera þessa fjölskyldna er erfið. Það er ekki nóg með að lítið barn í fjölskyldunni sé veikt, oft á spítala, framtíðin jafnvel óljós, heldur þarf þetta fólk jafnframt að berjast við fjárhagslegar áhyggjur. Við erum ekki að tala um að tekjur heimilisins fari úr "eðlilegum" launatekjum niður í örorkubætur eins og gerist þegar fullorðnir verða fyrir langvarandi veikindum. Við erum að tala um algeran tekjumissi. Núll krónur á mánuði.

Ég hef gengið í gegnum microútgáfu af þessu, átti barn sem var veikt í ca 4 mánuði og skiptumst við foreldrarnir á að taka launalaust leyfi. Það er gerlegt í ekki lengri tíma, veitir manni innsýn inn í þennan veruleika. Veruleika þar sem peningar hætta að skipta máli og það hvernig barninu líður er það eina sem hugsunin snýst um. Reikningar hafa enga merkingu, það eru mikilvægari hlutir sem hugurinn er bundinn við.

Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra var í viðtali. (Hvet ykkur til að skoða) Ég varð full hrifningar þar sem hún ræddi málið af algerum skilningi á aðstæðum þessa fólks og hét hún að gera það sem í hennar valdi stæði til að koma í gegn frumvarpi þar sem tekið yrði á tekjuskerðingu þessa fólks.

Það er von....................

Svo sannarlega vil ég að einhver hluti skattpeninga minna fari í að fólk sem á langveik börn fái einhverjar bætur. Það er svo mikið á þetta fólk lagt að fjárhagsáhyggjur ofan á allt annað geta með auðveldum hætti leitt til langvarandi örorku þeirra sjálfra. Við erum engu bættari með slíku. Ég neita að leysa þetta gegnum tryggingafélög og við þurfum að kaupa okkur sjúkdómatryggingu fyrir börnin okkar. Bandaríska kerfið er ekki lausn, enn og aftur minni ég á "við" hugsunina sem ég tel farsælast að byggja samfélagsgerðina á.

Tökum sameiginlega ábyrgð á áföllum sem kunna að dynja yfir. Það veit enginn hver er næstur.

Ég á forföður sem ég er ekki stolt af

Sá forfaðir minn sem ég er minnst stolt af hét Guðmundur. Hann bjó að Kjós í Árneshreppi á Ströndum. Hann var giftur konu sem hét Guðríður og átti vinnukonu sem hét Sigurós. Ein dóttir Rósu hét Guðrún og var langamma mín.

Guðmundur átti 14 börn með konu sinni.

Guðmundur átti 8 með Rósu, þar af komust 3 til fullorðinsára, Njáll, Júlíana og Guðrún.

Börnin sem Rósa og Guðríður eignuðust, fæddust sitt á hvað, oft voru aðeins örfáir mánuðir á milli barnsfæðinganna.

Rósa réri til sjós með Guðmundi rétt eins og karlmaður og pissaði í hrútshorn. Að róðrum loknum skreið Guðmundur í bælið og Rósa dró af honum blautu fötin og hjúkraði honum þreyttum. Trúlega hefur Guðmundur einnig viljað láta hlýja sér og var þá trúlega algert aukaatriði hver vilji Rósu var.

Ég velti því einu sinni fyrir mér afhverju Rósa og eiginkonan létu bjóða sér þetta. Svarið er einfalt, þær áttu ekki val. Þær gátu ekkert farið og voru háðar Guðmundi um allt og barnanna vegna urðu þær að láta bjóða sér þetta, annars hefðu þær farið á sveitina. Þær voru fangar á eigin heimili.

Guðríður dó á undan Rósu. Þá hefði maður búist við að Guðmundur hefði gifst Rósu en það gerði hann ekki heldur náði sér í aðra konu og átti með henni 2 börn, þá orðinn ca 70 ára gamall. Annað barnið hét Ragnar. Einhverju sinni týndist Ragnar. Móðirin og annað heimilsifólk óttaðist að eitthvað hefði komið fyrir hann. Þá sagði Guðmundur: "Það gerir ekkert til, við skjótum þá bara í annan Ragnar".

Eftir að fyrri eiginkonan dó versnaði hagur Rósu. Þá var sonur hennar Njáll orðinn fullorðinn og farinn að búa, ég held í Norðurfirði á Ströndum. Sagt er að Njáll hafi farið og bjargað Rósu frá Guðmundi og bjó hún eftir það hjá syni sínum.

Ein dóttir Rósu hét Guðrún. Hún var langamma mín. Guðrún var mjög fátæk sem ung kona eins og gefur að skilja. Hún var jú bara vinnukonudóttir, getin í lausaleik. Guðrún gerðist vinnukona að Krossnesi í Árneshreppi á Ströndum. Þangað kom einn daginn Jón, bóndi frá Svanshóli í Bjarnarfirði. Hann hafði misst konuna sína af barnsförum frá 2 börnum. Hann hafði held ég bara einu sinni séð Guðrúnu áður, þá var hún unglingur að taka upp mó í Kjós og honum blöskraði hvað hún var tötralega til fara. Líklega hefur hann vitað um hagi hennar. Jón hafði heyrt að Guðrún væri góð kona og kom að Krossnesi til að biðja hennar. Guðrún var raunsæ og vissi að betri tækifæri byðust henni ekki í lífinu og tók bónorðinu. Jón og Guðrún áttu saman 15 börn (skv Pálsætt á Ströndum) og urðu gömul saman á heimili afa og ömmu. Mér er sagt að þau hafi alltaf boðið hvort öðru góða nótt með kossi og þótt vænt hvoru um annað.

Mig hefur lengi langað til að taka saman það sem ég veit um Rósu og Guðmund en ekki látið verða af. Einnig hefur mig langað til að safna saman fleiri sögum um þau. Ég óska eftir leiðréttingum á þessum sögum ef ég hef misfarið með eitthvað, einnig óska ég eftir fleiri sögubrotum ef til eru. Vinsamlegast skrifið það í athugasemdir eða sendið mér í tölvupósti á [e-mail].

Bankarnrir eru að reyna að plata okkur, varúð!

Ég er að verða eins og kallinn í Spaugstofunni sem heldur því fram að Norðmenn séu með samsæri gegn okkur, ég held að bankarnir séu með samsæri gegn okkur. 

 

Í fréttum í gær var talað við fjármálaspeking Landsbankans og spurt hvort íbúðaverð færi lækkandi á næstu misserum. "Nei, bara óverulega, kannski svona 12%". Hvað var hún að reyna að plata okkur, hvenær varð 12% í þessum bransa óverulegt? Má ég þá biðja um óverulega launahækkun, svona um ca 12%. Ætli þá færi ekki allt af límingunum? 

 

Það er í fleiri atriðum sem bankarnir eru að reyna að villa okkur sýn:

Finnst okkur eftirfarandi í lagi:

Vinnufélagi minn fór í bankann sinn og borgaði reikninga hjá gjaldkera. Hann spurði hvað hann ætti mikið inni á reikningnum sínum. Gjaldkerinn gaf honum upp stöðuna: 553.000 kr. Eitthvað passaði þetta ekki við heimilisbókhaldið. Nei þetta gat ekki verið. Jú, sagði gjaldkerinn, sjáðu til það er 53 þúsund inni á reikningnum og svo ertu með 500 þúsund í yfirdrátt.

Þeim sem finnst þetta í lagi vil ég benda á að fá sér fjármálaaðstoð.

 

Þessi sami vinnufélagi minn fór í Kringluna á 20 ára afmæli hennar um daginn. Hann fyllti út getraunaseðil frá KB banka og setti í þar til gerðan kassa. Viku síðar var hringt í hann:

"Góða kvöldið, þetta er KB banki, ég ætlaði bara að minna þig á getraunina, það verður dregið á morgun"

"Já?" (hvert var erindið annars hugsaði vinnufélaginn)

"Sko ef nafnið þitt verður dregið út þá verður hringt í þig............. en fyrst ég er með þig á línunni, hefurðu kynnt þér nýju lánin okkar ?"

 

Ég hef heyrt af ungum menntaskólakrökkum sem fá símhringingar frá bönkum sem keppast um að gera þeim tilboð. Hvar fengu þeir símanúmerin? Hvaða leyfi hafa bankarnir til að hringja í ófjárráða unglinga og pranga inn á þau sinni þjónustu með lofi um gull og græna skóga?

Kjarabarátta

Kjarabarátta getur verið snúið fyrirbæri. Hvenær eru greidd sanngjörn laun og hvenær á einhver stétt skilið hækkanir umfram aðrar stéttir?

Flókið.

Grundvallaratriði til að geta sótt launahækkanir er að trúa að starfið sé innt af hendi af ítrustu samviskusemi, alúð og dugnaði. "Sko, sjáið hvað við erum dugleg og flink, við eigum meira skilið!"

Því miður hefur kjarabarátta kennara stundum einkennst af gagnstæðum hugsunum. Umræðan hefur alltof mikið snúist um að laun þeirra séu svo lág að það sé eiginlega ekki hægt að búast við mikið betra skólastarfi. Ég hef oft gagnrýnt þetta en nú nýlega varð mér ljóst að ég var farin í huganum að trúa þessu og réttlæta vanþekkingu kennara (í grunnskóla sem ég þekki til í) á námsefni sem þeir kenna með bágum kjörum þeirra. Ég ætla ekki að tiltaka dæmi um hvað borið hefur verið á borð fyrir nemendur en það eru atriði sem ég tel að hver meðal Íslendingur ætti að vera með á hreinu að standist ekki og því ólíðandi að borið sé á borð fyrir börnin. Einnig verður að segjast að stundum hefur að mínu viti skort á þekkingu kennara á sértækum námsörðugleikum og úrræðum skólans til að bregðast við þeim sem og viðbrögðum við einelti. Semsagt þegar ég var í huganum farin að réttlæta með lágum launum kennara að þjónusta skólans væri lakari en ég gerði kröfu til, varð mér ljóst að kjarabarátta þeirra væri á hálum ís.

Myndum við einhvern tíma sætta okkur við mistök í heilbrigðiskerfi vegna bágra kjara heilbrigðisstarfsmanna?

Ég  fletti upp á heimasíðu kjararannsóknanefndar meðaldagvinnulaunum þessara stétta. Það var áhugavert:

Meðaldagvinnulaun í des 2006

Lífeindafræðingar: 252 þús

Geislafræðingar 252 þús

Kennarasamband Íslands, ríkisstarfsmenn: 285 þús

Kennarar í grunnskólum Rvik: 258 þús

Hjúkrunarfræðingar: 284 þús (hafa 4 ára háskólanám)

Vinnutími og möguleiki þessara stétta til endurmenntunar er ekki borinn saman.

Til að fyrirbyggja misskilning vil ég taka fram að ég þekki persónulega og hef líka í gegnum skólastarf, kynnst kennurum sem leggja líf og sál sína í starfið og vinna gott verk. Ég gagnrýni hins vegar þetta hugarfar kjarabaráttunnar og tel það kennurum ekki til framdráttar. Skólastarfið á betra hugarfar skilið. Ég geri kröfur til kennara, rétt eins og ég geri kröfur til annarra stétta. Bág launakjör eru aldrei afsökun fyrir slöku vinnuframlagi, sérstaklega ekki þegar tölur sýna að þetta eru sömu kjör og sumar aðrar háskólamenntaðar stéttir búa við. Þetta má ekki skilja þannig að þetta séu nein lúxuskjör, kennarar eru bara með sambærileg kjör og þær stéttir sem ég tel upp hér að ofan, miðað við þessar tölur. Við myndum aldrei sætta okkur við laka þjónustu eða mistök í heilbrigðiskerfinu vegna bágra kjara þess fólks sem þar vinnur.

Ég geri einnig kröfu til launagreiðanda, ríkis, sveitarfélaga, almenna markaðarins, starfsmenn sem leggja alúð í starf sitt, sýna frumkvæði, fylgjast með nýjungum, slíkt fólk á betri laun skilið en að ofan greinir, alveg sama hvaða stétt er um að ræða.

Anna

Ég á bloggvinkonu. Hún heitir Anna. Í dag vekur Anna athygli á mildun hæstarétts í hrottalegu nauðgunarmáli. Við vitum ekki forsendur dómsins, en við vitum að um hrottalega árás var að ræða og mildun dóms í hæstarétti hlýtur að vekja fordæmingu.

Takk, Anna fyrir að vekja athygli á þessu. Þú ert réttsýn. Í tilefni af því ætla ég að segja sögu af mér og Önnu.

Einu sinni var ég mjög vond við Önnu, ég skammast mín enn fyrir þetta, ég ætla að reyna með þessu að komast yfir þetta.

Rósa og Anna eru frænkur.

Ég og Rósa erum frænkur.

Við Anna erum fjarskyldar.

Við byrjuðum saman í skóla enda jafnöldrur (með meiru). Ég taldi Rósu vera mína vinkonu, Anna taldi Rósu vera sína vinkonu. Mér stóð ógn af Önnu. Hvað gerir maður þá ef maður vill upphefja sjálfan sig, koma höggi á andstæðinginn og er 7 eða 8 ára? Ég hafði lausn og sagði við Önnu:

"Þú ert bæði ljót og leiðinleg"

Eðlilega sárnaði Önnu þetta og ræddi þetta við mömmu sína sem ræddi þetta við mömmu Rósu sem ræddi þetta við mömmu mína og hún................ ræddi þetta við mig. Spurði hvort þetta væri satt!!! Ég skammaðist mín svo. Ég vissi að svona segir maður ekki, ég skildi að þarna hafði ég farið út fyrir það sem má gera í mannlegum samskiptum. Ég man ennþá hvað mér fannst ég hafa verið mikill asni já og vond við Önnu.

Næst þegar ég hitti Önnu (það var á jólaskemmtun á Breiðabliki) þá bað ég Önnu um að koma með mér í fatahengið, ég þurfti að tala við hana. Ég bað hana um að fyrirgefa mér. Hún horfði á mig hissa, held hún hafi ekki skilið mig, jafnvel búin að gleyma þessu. En hún sagði já. vonandi meinti hún það, hún er a.m.k. bloggvinkona mín í dag.

Bloggfærslur Önnu sýna hversu rangt ég hafði fyrir mér, Anna er með fallegt hjarta og góðan húmor.

Smaliramyndir

Mér tókst hið ómögulega, setti inn smaliramyndir.

Svíþjóð

Í öðrum löndum er alltaf eitthvað sem kemur manni “spánskt” fyrir sjónir. Svíar eru svo sannarlega lengra komnir en við Íslendingar í að viðurkenna nýbúa. Þeir eru markhópur fyrir viðskipti og auglýsingar. “Ring billigt under Ramadan” stóð á auglýsingaskilti í lestakerfi Stokkholms þegar ég var þar um daginn. Ég gat ekki stillt mig um að velta fyrir mér viðbrögðum Íslendinga ef svona skilti væri í strætó í Reykjavík............. eða nýjasta símaauglýsingin gerði út á þetta. Já það er margt öðruvísi í útlöndum.

Fundið fé

Ég var búin að lofa smalasögum, ætla að standa við það. Reyndar eru það ekki síst myndirnar sem ég ætlaði að láta tala sínu máli, en hefur ekki tekist að setja inn, held áfram að reyna. Ég fór semsagt á fjall að leita fjár. Ekki í þeirri merkingu sem algengast er að við eltumst við. Ég leitaði lifandi jarmandi fjár. Fyrir ca 100 árum var þetta það fé sem lífið snerist um, nú hefur fjármálráðherra um annars konar fé að sýsla.

Smalamennskan hófst nyrst við Hraunsfjarðarvatn, mitt verkefni voru hlíðar Vatnsmúlans, framhjá Vatnafelli, vestan við Baulárvallavatn, yfir Urðarmúla, Hofstaðaháls, og niður að Hofstöðum, þrammað með þeim krókum sem blessuðum rollunum þóknaðist auk þess sem nauðsynlegt var að hlaupa upp á hvern hól sem í augsýn var til að sjá hvort einhverjar rollur leyndust þar á bak við. Þetta voru nú að mestu tíðindalausar smalamennskur, engar kolvitlausar skjátur sem létu hlaupa eftir sér upp um allar hlíðar. Nokkrar rollur sem voru í Vatnsmúlanum áttu líklega heima í Helgafellssveit og voru ekki alveg sáttar við að vera reknar í suðurátt. Dóttir mín 15 ára og vinkona hennar voru með og fengu þær það verkefni að rölta á eftir þeim. Ég hélt þetta yrði mjög svo huggulegt verkefni fyrir þær, en skjáturnar létu alveg finna fyrir sér og sóttu töluvert í vestur og máttu stelpurnar hafa sig allar við að missa þær ekki upp í Elliðahamarinn. Það eru þessi óvæntu hlíðahlaup sem gefa þessu skemmtigildið. Ég hef stundum kallað smalamennsku minn uppáhaldsratleik þar sem maður fær allt í senn; samvinnu (mikilvægt að vita hvar næsti maður er og hvað hann er að gera), not fyrir athyglisgáfu (eru rollur á bakvið hólinn), hlaup (elta rollurnar) og spennu (skyldi maður komast fyrir þær).

Það er sannarlega andlega endurnærandi að taka þátt í verkefni eins og smalamennsku, eiginlega eru þetta forréttind að fá að vera með. Maður horfir á landið með allt öðrum augum, í landslaginu leynast allt í einu kindur sem þarf að hóa á og ýta við heim á leið. Landið verður lifandi og maður tengist því á allt annan hátt, svo er það rollusálfræðin, það er alveg heil fræðigrein að reyna að átta sig á því hvað þær eru að hugsa. Sérstaklega var ánægjulegt að sjá unglingsstelpurnar takast á við þetta. Það er ómetanlegt fyrir nútíma unglina úr borg að vera þátttakendur í mikilvægu verkefni og að þeirra framlag skipti virkilega máli, því miður hafa börn og unglingar í dag alltof fá tækifæri til þess. Það voru lúnir en ánægðir smalar sem að endingu þáðu veitingar af veisluborði á Hofstöðum að smalamennskum loknum. Þetta var reglulega ánægjulegur dagur.