Niðurstöður samræmdra prófa

Flest börn í 10. bekk grunnskóla fengu útkomu sína úr samræmdum prófum afhenta í dag. Sjálfsagt hafa viðbrögðin verið eins mismunandi og börnin eru mörg, allt frá ofsagleði til mikils áfalls.

Sannleikurinn er sá að þessi próf skipta börnin miklu máli. Um skólavist í mörgum framhaldsskólunum er samkeppni milli barnanna, vinningshafar í þeirri samkeppni eru þau börn sem fengu bestar einkunnir. Mér hefur lengi fundist það vafasamt fyrirkomulag, einkunnir gefa ekki allar upplýsingar um getu nemandans.

Ég hef áður gagnrýnt prófið sem lagt var fyrir í náttúrufræði í ár (hér og hér). Ég hef ekki staðfestar upplýsingar um hvernig það kom út á landsvísu en mínar heimildir herma að einkunn upp á 8,5 hafi dugað til að vera meðal 1% þeirra sem fengu besta útkomu og einkunn upp á 7,5 hafi dugað til að vera meðal þeirra 8% sem fengu bestu útkomuna. Því getur einkunnin 6,5 og jafnvel 6.0 verið fín einkunn. Ef satt er þá segir þetta mikið um hversu erfitt prófið var.

Það sem er alvarlegt er að þessar upplýsingar fylgdu ekki einkunnum barnanna í öllum tilvikum (a.m.k. ekki í skóla dóttur minnar). Því upplifðu nemendurnir lágar einkunnir og eru margir miður sín vegna þess, jafnvel þó þau hafi staðið sig vel miðað við hópinn í heild. Margir krakkarnir eru um þessa helgi að taka ákvörðun um hvaða framhaldsskóla þeir eigi að sækja um og einnig hvaða brautir.

Lágar einkunnir í náttúrufræði geta orðið til þess að krakkar hætti við að sækja um náttúrufræðibraut í framhaldsskóla. Sérstaklega ef enginn hefur útskýrt fyrir barninu að einkunnin sé kannski alls ekki svo slæm.

Oft hafa heyrst áhyggjuraddir vegna minnkandi ásókn nemenda í raungreinar, þetta er ekki til að bæta það.

Ég bíð eftir réttum svörum í náttúrufræðiprófinu, þau eiga að birtast á vef námsmatsstofnunar fljótlega. Það verður fróðlegt að sjá með hliðsjón af athugasemdum mínum.

SPRON fékk gula spjaldið

Það er varhugavert að treysta bönkum. Það fékk ég að reyna nýverið. Við hjónakornin erum bæði með okkar bankaviðskipti í SPRON, fluttum okkur þangað fyrir nokkrum árum, fengum okkur debetkort, kreditkort og einhverja sparireikninga svona eins og gengur.

Ég skal viðurkenna að ég fer ekki nákvæmlega yfir bankayfirlitin sem ég fæ send ca 2var á ári. Enn hirði ég þó kortanótur og visareikningana fer ég alltaf yfir þó stundum dragist það nokkra mánuði, ég geri það á endanum. Þar sem debetkortið er minna notað þá skoða ég það ekki eins nákvæmlega.

Hvað um það. Nýlega fékk ég yfirlit. Á því var mánaðarleg færsla, færð 21. hvers mánaðar alveg frá því í janúar (reyndar líka á fyrra yfirliti sem mér hafði láðst að skoða). Þessi færsla heitir "heimildargjald" og var upp á 1500kr og bankinn hirti þetta, bara sisona.

Mér var ekki skemmt þar sem mér var ekki kunnugt um hvaða "heimild" bankinn hefði. Hringdi í morgun í bankann. 

Talaði við þjónustufulltrúa sem fannst líklegast að þetta tengdist yfirdráttarheimild, ég varð tortryggin þar sem ég nota slíkt aldrei, finnst það okurlán.

Fulltrúinn lofaði að athuga málið og hringdi seinni partinn.

Jú, ég hafði í upphafi verið með yfirdráttarheimild upp á einhver hundruð þúsund og það hafði ekki kostað neitt á sínum tíma. Það skal tekið fram að þessa heimild nota ég ALDREI. Nýlega hefði bankinn ákveðið að lækka "ókeypis" heimildina um helming en rukka fólk sem áfram væri með svona háa heimild um 1500kr á mánuði. Líklega fékk ég sent fyrir nokkrum mánuðum bréf frá bankanum með þessari tilkynningu, ég hef lesið framhjá þessu, talið mig vera með kort með ákveðnum skilmálum sem samið hefði verið um í upphafi og lét því ekki lækka heimildina.

Þjónustufulltrúinn var búinn að bakfæra þennan pening þegar hún hringdi í mig, 15.000kr, eða 10 mánuði aftur í tímann.

Það var eins gott fyrir SPRON því svo mikið er víst að annars hefði bankinn fengið rauða spjaldið og töluvert bölv hefði fylgt þessari færslu.

Hvað sem því líður þá er það siðlaust að selja manni ákveðin kjör í upphafi og lauma svo inn bakdyramegin einhverju allt öðru og rukka mann um stórfé fyrir.

Þegar við fluttum okkur til SPRON fylgdu einnig viðskiptunum líftrygging. Slíkt finnst mér reyndar bull, en hvað um það, við töldum okkur hafa þessa tryggingu. Í símtalinu í dag kom einnig fram að það væri búið að fella þessa tryggingu niður.

Já, maður skyldi lesa vel bankapóstinn sinn, líka smáaletrið.

Júróvisjónrím og textar

Ég játa það á mig að hafa gaman af Júróvisjón. Að í sömu söngvakeppninni sé pláss fyrir finnskt þungarokk, balkanskar ballöður, spænskt grín og austurevrópskan súludans, það er bara fyndið.

Þetta er bara dásamlegt. Dásamlegast af öllu er þó textagerðin, þegar þjóðir sem státa af mismikilli enskukunnáttu byrja að ríma á engilsaxnesku, útkomn getur verið ansi skemmtileg.

Hér koma nokkur dásamleg dæmi:

Grikkir árið 2005 (vinningslagið það árið):

You´re my lover
under cover
I´ve no other

Þetta kalla ég dýrt kveðið.

Hvíta Rússland nú í ár (komust ekki upp úr forkeppninni):

Baby,
goodbye,
I´ll miss you
maybe

Ég þori ekki alveg að lofa að þetta sé kórrétt, en þetta var mjög nálægt þessu. Dásamlegur kveðskapur. Það var karlmaður sem söng og mikið held ég að elskan hans sé ánægð með hann sakni hennar................kannski.

Grikkir voru nálægt sigri í ár. Ég treysti mér ekki til að fara rétt með textann en uppistaðan í ríminu var:

Destination
Combination
Imagination

Dýrara verður þetta tæplega.

Það væri svo hægt að taka aðra umferð á sviðsetningum.

Hverjar eru líkurnar á því að verða Ólympíumeistari á skautum og vinna Evróvision? Hm, vinningslagið var ágætt en hvað skautadansarinn var að gera á þessum plastdúk, því náði ég ekki.

Afi og amma

Rætur okkar liggja hjá forfeðrunum, það er okkur hollt að minnast þeirra með reglubundnum hætti, minnast kjara þeirra og aðbúnaðar sem var slíkur að okkur er ómögulegt að skilja eða skynja með hvaða hætti þau náðu að koma fjölda barna upp. Lífið var daglegt amstur og frítími var hugtak sem þeim var ókunnugt.

Ég man að amma minntist þess að hafa farið frá Hjarðarfelli þar sem hún þá bjó, í reiðtúr inn á fjall, þannig að hún sá yfir á láglendið að norðanverðu Snæfellsnesi. Það var í hennar huga mikið ferðalag, mikil tilbreyting í lífi þess tíma.

Myndin hér að ofan er af afa mínum Alexander Guðbjartssyni og ömmu minni Kristjönu Bjarnadóttur. Þessi mynd er líklega tekin árið 1938 eða 1939. Þau áttu þá þegar 4 börn, 5 voru ófædd.

Í sumar munu afkomendur þeirra hittast og minnast þeirra. Þau og þeirra kynslóð lagði grunninn að því velferðarkerfi sem við lifum við í dag. Þau skildu nauðsyn þess að leggja fyrir þegar vel áraði til að lifa af þegar harðnaði á dalnum. Þau skildu líka nauðsyn samfélagslegrar samhjálpar.

Það er langt síðan það var hart í ári hjá okkur, einhvers staðar á leiðinni höfum við glatað þessum skilningi.

Evrópa og við

Stundum geta stjórnmálamenn verið óskaplega sjálfhverfir, halda að stjórnmál snúist um þá, þeirra völd og stærð stjórnmálaflokkanna. Björn Bjarnason nær að mínu mati ákveðnu hástigi í Fréttablaðinu í dag.

"Hvers vegna skyldum við efna til átaka ef við höfum ekki beina hagsmuni af því - þjóðarhagsmuni. Sjálfstæðisflokkurinn hefur aldrei mælt með stórum skrefum í utanríkismálum nema  forystumönnum hans hafi tekist að sannfæra flokksmenn um að það sé nauðsynlegt með þjóðarhag í huga."

Á mannamáli: "Það er forystan sem ákveður hvaða mál má ræða innan flokksins, forystan veit betur en almenningur hvað þjóðinni er fyrir bestu. Það gæti skaðað flokkinn ef málin eru rædd. Ef flokkurinn skaðast (missir fylgi) eru völd hans í hættu. Því borgar sig engan veginn fyrir flokkinn að taka óþægileg mál á dagskrá".

Þetta er ekki í fyrsta skiptið í vetur sem kjósendum og almennum flokksmönnum Sjálfstæðisflokksins er sýnd óvirðing í vetur.

Af hverju má ekki ræða Evrópusambandið?

Getur verið að það sé vegna þess að Flokkurinn óttist um vald sitt?

Hvort er mikilvægara, hagsmunir þjóðarinnar í heild eða vald þessa stjórnmálaflokks?

Það skal tekið fram að ég er ekki endanlega sannfærð um að hagsmunum okkar sé best borgið í Evrópusambandinu, það hefur vantað vitræna umræðu til að ég geti tekið endanlega afstöðu.

Það verður að mega tala um þetta svo fólk viti um hvað málið snýst.

Spilaði og söng

Í heimavistaskólanum Laugargerði á Snæfellsnesi vissum við stundum ekki alveg hvað við ættum að gera af okkur á kvöldin, rétt eins og algengt er með unglinga allra tíma. Við söfnuðumst saman á einhverju herberginu, stelpurnar oftast á herbergi 314. Hrúguðumst þar, setið þétt í hverri koju, líka í þeim efri. Það kom fyrir að svo margir væru þarna saman komnir að einnig væri setið í glugganum.

Ólína tók gítarinn og byrjaði að spila, "Um sólsetur í fjörunni", "Híf op æpti karlinn", "Þýtur í laufi" og mörg fleiri lög. Það varð vinsælt að skrifa textana upp í stílabækur og læra þá utanað.

Svona gátum við setið og sungið heilu kvöldin, allir textar á hreinu, flottast var þegar einhverjar gátu raddað lögin, stundum var dundað sér við það.

Það er farið að fenna í minniskubbin þar sem textarnir eru geymdir. Það var sannreynt um helgina, Ólína með gítarinn, Erna og Elín með hringlur, hristur og trommur. Textarnir runnu ekki eins ljúflega upp úr okkur og áður, stundum þurftum við að humma laglínuna. Frekar pínlegt, eins og við kunnum þetta einu sinni vel.

Það er ljóst að það þarf að hressa upp á textakunnáttuna hjá okkur.

Meira af samræmdu prófi í náttúrufræði

Ég birti nýlega færslu þar sem ég gagnrýndi samræmt próf í náttúrufræði sem lagt var fyrir 10. bekk grunnskóla nú nýlega. Þar tók ég eingöngu fyrir þær spurningar sem að mínu viti voru beinlínis rangar eða úr efni sem ekki var í þeim kennslubókum sem lagðar voru til grundvallar.

Nú ætla ég að bæta um betur og benda á atriði sem hafa mun minna vægi en eigi að síður eru sérkennileg í þessu prófi.

Í lífefnafræði er gerður greinarmunur á "sykrum" og "sykri" þar sem "sykrur" er samheiti yfir efnasambönd sem einnig eru kölluð kolvetni. Matarsykur eða það sem við köllum sykur (einnig reyrsykur) í daglegu tali, er tvísykra og er samsett úr einsykrunum glúkósa og frúktósa.

Ég geri ekki ráð fyrir að nemendur 10. bekkjar þekki þennan mun og þessi villa í spurningunni ætti því ekki að hafa áhrif á hvernig þau svara þessari spurningu, það er hins vegar eðlileg krafa til prófhöfunda að notuð séu rétt hugtök.

Einungis lítillega er farið í stökkbreytingar í námsefninu, ekkert um það að til að stökkbreyting valdi krabbameini þurfi breytingu í fleiri en einu geni nema einstaklingurinn hafi erft eitthvað af þessum breytingum. Þessi spurning er því til hliðar við námsefnið.

Ég aðstoðaði nokkrar stúlkur fyrir prófið. Við þá aðstoð gleymdi ég mér og fór að útskýra fyrir þeim ýmislegt varðandi krabbamein og stökkbreytingar, bara af því mér fannst þetta skemmtilegt og áhugavert, ekki af því að þetta væri hluti námsefnisins. Nú hef ég heyrt frá einni stúlkunni að hún hafi getað þessa spurningu eingöngu vegna þessa "skemmtifyrirlestur" míns.

Í þessari spurningu er svar L rétt. Ég gat hins vegar ekki fundið neitt um þetta í kennslubókunum. Eftir leit á google fann ég á vísindavefnum að tunglið hefði "bundinn möndulsnúning" sem þýðir að það hefur jafnlangan snúningstíma og umferðartíma. Þetta fann ég ekki í kennslubókinni.

Ég hef verið að velta fyrir mér hvað þetta "yfirleitt" í þessari spurningu þýðir. Veit einhver dæmi þess að flóð og fjara verði ekki tvisvar á sólarhring? Í prófi þar sem stöðugt er verið að leggja gildrur fyrir nemendur þá skiptir máli að orðalag spurninganna veki ekki upp vafa hjá nemendum.

Spurningar sem fjalla um fjölda rafeinda á hvolfum frumefna hafa verið fastur liður í prófum undanfarinna ára. Það er líka betra að kunna skil á þessu til að skilja lotukerfið en lotukerfið er hluti námsefnisins. Hins vegar er ekki fjallað um rafeindahvolf í þeirri kennslubók sem lögð er til grundvallar námsefninu. Ekkert er farið í það hvernig fjöldi rafeinda á ysta hvolfi hafi áhrif á röðun frumefnanna í lotukerfinu.

Þar sem þessi spurning er í eðlifræðihluta prófsins er eðlilegt að ætla að verið sé að fjalla um áhrif saltmagns á frostmark. Ég get hins vegar ekki fallist á að svarið í H lið sé rangt.

Hvaða máli skiptir orðið "hendi" í lið L? Hefði ekki verið nóg að segja: "Málmur leiðir betur varma en plast"?

Þessi mynd sýnir ekki rafgreiningu vatns. Til að rafgreina vatn er ekki nóg að stinga tveim vírum í vatnsglas og hleypa straum á. Myndin hér að neðansýnir rafgreiningu vatns. Ég veit dæmi þess að nemandi lét þetta atriði trufla sig og velti því fyrir sér í hvort málið væri að það væri ekki hægt að rafgreina vatn með þessum hætti og efnið sem myndaðist væri því bara vatn, sbr svar M.

Athugasemdir mínar við prófið sem birtast í þessari færslu hef ég ekki sent Námsmatsstofnun, mér þótti þær léttvægari en þær sem ég birti hér áður. Engu að síður er hér um atriði að ræða sem eiga ekki að koma upp í prófi sem þessu.

Það er eðlileg krafa nemenda, kennara og foreldra að svona próf séu yfirlesin af fólki með þekkingu á þeim sviðum sem verið er að prófa úr. Viðkomandi verður einnig að hafa þekkingu á því námsefni sem lagt er til grundvallar prófi sem þessu. Þetta hefur ekki verið gert.

Eggjarnar - Eggin

Ég er enn ekki komin niður á jörðina eftir göngu helgarinnar á Þverártindsegg(jar). Á kortum og í mörgum bókum er helst talað um Þverártindsegg. Við gistum að Hala í Suðursveit, konan sem rekur gististaðinn sagði okkur að heimamenn töluðu um Þverártindseggjar, það hlýtur því að vera rétt.

Þvílík orkuinnspýting sem svona ferð er. Eftir að heim kom hef ég helst dundað mér við að lesa í tindabókum um hvaða tinda er helst að stefna á næst. Einnig hef ég "googlað" myndir af þeim stöðum sem heilla. Það er af nógu að taka.

Á Hala er Þórbergssetur, safn tileinkað Þórbergi Þórðarsyni. Þetta er verulega vel upp sett safn sem jafnframt segir sögu sveitarinnar og lífshætti þar á fyrri hluta seinustu aldar.

Staðarhaldarar hafa einnig sett saman myndir af ferð heimamanna í Veðurárdali árið 1985. Bændur fóru þarna að leita kinda, ekki var vit að æða þangað að erindisleysu. Veðurárdalir eru dalir inn á milli Breiðamerkurjökuls og Þverártindseggja, milli hárra fjalla og þangað er illfært gangandi mönnum. Fyrir 1985 var aðeins vitað um eina eða tvær ferðir þangað. Veðurárdalir eru eitt af þessum svæðum sem mér finnst spennandi að stefna á.

Ég var búin að segjast ætla að sýna leiðina sem við fórum. Hér kemur það:

 Þessi mynd er stolin af síðunni oraefi.is. Þar er frásögn ísklifrara sem fóru upp þar sem bláa línan er. Ég teiknaði inn okkar leið, það er sú rauða. Skriðjökullinn fyrir miðri mynd heitir Skrekkur, sprungan góða er þar sem rauða örin er.

Enn og aftur frábær ferð og við hlökkum mikið til næstu ferðar.

Eggjandi geggjað á Þverártindseggjum

Frá því í janúar hef ég stefnt að göngu á Þverártindseggjar. Þverártindseggjar ganga suðaustan úr Vatnajökli ofan við Kálfafellsdal í Suðursveit.

Það er mér nauðsynlegt að hafa eitthvað svona til að stefna að til að halda mér við efnið í líkamsræktinni, annars er hætta á að ég leggist í sófann.

Við lögðum af stað úr Reykjavík á föstudag strax eftir vinnu. Veðurspáin var ekki spennandi en ef aðeins væri lagt af stað þegar veðurstofan spáir heiðríkju er ég hrædd um að lítið væri um gönguferðir. Á leiðinni austur var rigning og oft þungt yfir. Fyrir austan Skaftafell skall á með hávaðaroki og það tók í bílinn. Á Breiðamerkursandi var slydda. Það er ekki hægt að segja að okkur hafi fundist tilhugsinin um fjallgöngu spennandi í þessu veðri.

Við lögðum að stað klukkan 7 á laugardagsmorgun og heldur var þungt yfir öllum fjöllum en veðrið var milt og nánast logn.

Ferðasagan verður sögð hér að neðan, að miklu leyti í myndmáli.

 

Við fengum íslenska fjallaleiðsögumenn til að leiða okkur upp og hjá þeim er hægt að leigja allan búnað, ísaxir, brodda, belti og línur.

Gamla settið með soninn í upphafi göngu. Þetta er fjórða árið í röð sem við förum í svona vorgöngu. Hvannadalshnjúkur, Eyjafjallajökull, Hrútfjallstindar og nú Þverártindseggjar. Sindri er það illa smitaður að hann er kominn í sitt eigið ferðafélag og hyggur á Hvannadalshnjúk um næstu helgi.

Það er ekki ofsögum sagt að uppgangan hafi verið brött.

Eftir töluvert pjakk var komið að hádegi og tími til að nesta sig. Bara blíða en lítið skyggni.

Það sést kannski ekki vel á þessari mynd en við fórum þarna um mjög bratta hlíð, einn missti fótfestu og tók að renna. Fyrir neðan var snarbrattur snjóskafl og þar fyrir neðan urð og klettar. Tekið skal fram að viðkomandi náði að stoppa sig.

Kerlingin vígaleg með ísexina. Ekkert að veðri, skyggni lítið.

Snjórinn var æði þungur og oft sukkum við í hné. Stundum gáfu sporin sig og við sukkum í klof. Það tók stundum á að losa sig.

Svo komum við að breiðri sprungu og þrítugur hamarinn við endann. Leiðsögumaðurinn, Leifur, arkaði óhikað að sprungunni, rétt eins og ekkert væri sjálfsagðara.

En Friðrika er þriggja barna móðir, hún stoppaði við, leit upp og sagði: "Hvað svo?"

Í sprungunni var snjóbrú sem við fórum yfir. Leifur sagði að það væri tímarofi á henni, það væri bara spurning hvort við yrðum nógu snögg upp og niður aftur áður en hún færi.

Þegar yfir kom var Leifur spurður hvort það væri ekki miklu betra þarna fyrir ofan.

"Þetta er allt krosssprungið" var svarið.

 

Á toppnum. Ég vek athygli á hitabrúsanum lengst til hægri. Við rákum okkur í hann eftir myndatökuna og hann rann niður snarbratta hlíðina, beint í sprungu. Við munum ekki sjá hann aftur.

Þegar við komum upp var ekkert útsýni, en það birti aðeins. Við sáum inn á Vatnajökul og þarna eru Esjufjöll. Þangað langar mig gríðarlega mikið, annað hvort á gönguskíðum að vori eða gangandi um haust því gróðurfar er þar mjög sérstakt inni á jöklinum.

Þegar við lögðum af stað niður birti enn meir og hér sést að við svindluðum aðeins, þarna eru hinar raunverulegu eggjar og ef við hefðum séð aðeins betur þegar við vorum á leiðinni upp þá hefðum við farið upp í skarðið sem sést á þessari mynd. Við eigum semsagt fullt erindi þarna aftur.

Skyggnið hélst þokkalegt um stund.

Og þá var ekki leiðinlegt að horfa niður á tindana sem virtust ógnarháir neðan frá séð.

Svo var bara að pjakka niður í átt að sprungunni aftur og vona að snjóbrúin héldi.

Það sést kannski ekki á þessari mynd, en þetta er bara snjóbrú á sprungunni. Leifur var spurður eftir á:

"Hvað hefðum við gert við ef brúin hefði farið áður en allir voru komnir yfir?"

Svarið var: "Það var önnur brú þarna, hún var bar miklu verri". Hvar sú brú var veit ég ekki.

Svo dimmdi aðeins aftur.

En það rofaði líka í gegn og við sáum niður.

Eggjandi geggjað.

Á þessari mynd sést gönguleiðin, læt það vera gestaþraut að giska hvar, sýni það betur seinna því ég þarf að föndra við myndina til þess.

Þessi mynd sýnir líka förin, þarna fór ég. Skýring bíður betri tíma.

Þetta eru leiðsögumennirnir okkar, Guðjón, Dagný, Hjörleifur og Leifur. Hjörleifur og Leifur stofnuðu fyrirtækið Íslenskir fjallaleiðsögumenn og þetta lið er landslið fjallaleiðsögumanna. Fagmenn fram í fingurgóma og maður treystir þeim fullkomlega.

Leiðin sem við fórum er ekki hefðbundin leið hjá þeim. Held að þeim hafi þótt gaman af því að fara eitthvað annað en það allra venjubundnasta.

Ég mæli með þessari leið, en ekki nema í fylgd með þeim sem þekkja til og kunna á aðstæður sem þessar.

Næsta ár stefnum við á Miðfellstind í Skaftafellsfjöllum.

Samræmt próf í náttúrufræði 2. maí 2008 - athugasemdir

Á föstudaginn var þann 2. maí var samræmt próf í náttúrufræði í 10. bekk. Ég hef undanfarið gagnrýnt námsefni fyrir þessi próf og einnig þau próf sem lögð hafa verið fyrir undanfarin ár. Nú er röðin komin að því að kryfja samræmt próf í náttúrufræði árið 2008.

Til að gera langa sögu stutta þá eru mörg atriði í prófinu sem orka tvímælis og margar spurningar sem fjalla um atriði sem hvergi eða lauslega er minnst á í kennslubókum sem notaðar eru.

Spurning nr. 33.

Fyrst skulum við athuga hvað börnin læra um frumuskiptingar. Þau læra að í jafnskiptingu myndist tvær dótturfrumur með jafnmikið erfðaefni og móðurfruman, í rýriskiptingu myndist dótturfrumur með helmingi minna erfðaefni en móðurfruman. Í kennslubókunum eru engar skýringamyndir sem sýna muninn á þessum frumuskiptingum.

Í náttúrufræðiprófi árið 2004 eru í einni spurningunni þessar sömu myndir og í prófinu en í annarri röð og tekið fram að þetta sé jafnskipting, spurningin það árið fólst í að raða myndunum rétt.

Ég hef skoðað kennslubók mína í erfðafræði frá því í Háskóla. Ég fæ ekki betur séð en að myndirnar í prófspurningunni sýni það sem kallað er metafasi, anafasi og telofasi. Þetta vita börn í 10. bekk ekki. Það sem þeir sem sömdu prófið greinilega vita ekki heldur er að þessir fasar eru bæði til í jafnskiptingu og rýriskiptingu, í rýriskiptingu koma þeir fyrir tvisvar sinnum, seinna skiptið eru þeir eins og í jafnskiptingu. Kynfrumur myndast við rýriskiptingu og því fæ ég ekki betur séð en að K, L og M séu allt réttir svarmöguleikar.

Spurning nr 43:

Athugum fyrst hvað segir í kennslubókinni Sól, tungl og stjörnur: "Flestar gamlar stjörnur í Vetrarbrautinni hafa fundist nálægt kjarna hennar eða miðju....................Sólin okkar er ein af yngri stjörnunum í þyrilörmunum". Ég gat ekki fundið neitt meira í bókinni sem benti klárlega til hver staðsetning okkar sólkerfis væri í vetrarbrautinni.

Hver ofangreindra valmöguleika er líklegastur miðað við þessar upplýsingar? Er það N af því að það er yst? Er það L af því að það er klárlega í þyrilarmi? Eða er það M af því að það er líka í þyrilarmi. Ég er ekki viss.

Ég hef leitað á vefnum að myndum af vetrarbrautinni okkar og skoðað þær, ég get engan veginn séð af þeim hver rétta staðsetningin er.

Spurning nr 65.

Við fyrsta yfirlestur datt mér ekki í hug annað en svar Æ væri rétt. Við nánari skoðun get ég ekki séð mun á því svari og svari V. Börnin fengu formúlublað, ég hef mikið reynt að reikna mig í gegnum það en er engu nær. Líklega eiga börnin að átta sig á þessu út frá lögmáli Newton en þrátt fyrir að vera búin að lúslesa kennslubókina er ég engu nær.

Ég væri þakklát lesendum ef einhver getur skýrt út fyrir mér muninn og bent mér á rétta svarið.

Ég hef reyndar eftir eftirgrennslan fengið vísbendingar um rétta svarið en hef ekki náð að skilja hvernig maður finnur það út.

Spurning nr 69 og 70

Hvað er að gerast á myndinni? Skoðum hana vel. Hitinn í upphafi er -15°C og hækkar síðan í +10°C og stendur þar í stað í nokkrar mínútur. Fast efni er að bráðna er líklegasta ágiskunin um hvað sé að gerast. Hitinn hækkar síðan enn frekar upp í 35°C og stendur þar í stað í nokkrar mínútur. Þá má giska á að vökvinn sé að gufa upp. Eða hvað?

Hitinn hækkar enn frekar, lesum textann. Hitamælirinn stóð ofan í pottinum allan tímann og í lok tilraunarinnar var rúmmál efnisins helmingi minna en í upphafi. Það þýðir að hitinn gat ekki hækkað meira þar sem ekki var allt efnið gufað upp. Hiti efnis getur ekki hækkað meira fyrr en hamskiptum er lokið.

OK líklega voru þá tvö efni í pottinum í upphafi, annað með bræðslumarkið 10°C og hitt með bræðslumarkið 35°C. En af hverju minnkaði rúmmál efnisins?

Og ef þetta er málið, hvað er þá rétt svar við spurningu 70?

Ef þetta var eitt efni og prófhöfundum yfirsást að hitinn gat ekki hækkað í pottinum þar sem ekki var allt efnið gufað upp, er þá ekki svar T rétti svarmöguleikinn? Þá vek ég athygli á að í spurningunni stendur "Grafið sýnir að", svarmöguleika T er ekki hægt að lesa af grafinu, heldur úr textanum.

Eftir mikla yfirlegu áttaði ég mig loksins á einu mögulegu lausninni. Ég er hins vegar ekki sannfærð um að prófhöfundar hafi haft hana í huga, mig grunar að hitinn hafi ekki átt að hækka eftir 23. mín, það hafi verið mistök að láta línuna halda áfram upp.

Þessi eina mögulega lausn er þraut dagsins, "ertu skarpari en skólakrakki"? er spurning dagsins. Getur einhver séð lausnina?

Það þarf kannski ekki að taka það fram en í námsefninu er ekkert fjallað um það að hitastig efnis haldist stöðugt á meðan hamskipti eiga sér stað, hvað þá hvernig þetta líti út þegar um fleiri en eitt efni er að ræða. Engin línurit áþekk því sem er á myndinni er í kennslubókinni.

Spurning nr 71-73

Spurningarnar taka heila blaðsíðu og ég ákvað að þreyta ekki lesendur með því að líma hana inn í þessa færslu. Spurningin fjallar um pendúl og sveiflutíma. Í námsefninu er hvergi minnst á pendúl eða sveiflutíma. Það er hins vegar hægt með rökhugsun að leysa verkefnið en aftur kem ég að því að þetta námsefni er alveg nógu mikið og flókið, það er óþarfi að vera með spurningar sem eru út fyrir efnið.

Spurning nr 74.

Þessi spurning olli mér svolitlum heilabrotum. Tengingar í 1,3, og 5 ganga ekki upp og ekki kviknar því á perunni. Ekkert er athugavert við tengingar í nr 4. Börnin læra um hliðtengdar rafrásir eins og er í nr 2. Hins vegar skilst mér að rafmagn sé eins og vatn, flæði alltaf auðveldustu leiðina, þar sem peran er ákv. viðnám og því flæðir ekki nægur straumur um rafrásina í nr 2 til að ljós kvikni á perunni. Þessi spurning reynir á skilning og bestu nemendurnir átta sig á þessu. Það er hins vegar ekki fjallað um þetta í námsefninu.

 

Það er alvarlegt mál að misræmi milli kennsluefnis og prófa skuli vera eins mikið og ég hef rakið hérna, einnig er alvarlegt ef villur eru í prófinu.

Það er virðingarleysi við bæði nemendur og kennara að svona mikið af prófinu sé úr efni sem ekkert er fjallað um. Bæði nemendur og kennarar hafa mörg lagt mikið á sig fyrir þetta próf og eiga betra skilið.

Fyrir utan þau atriði sem ég geri athugasemdir við hér að ofan er prófið þungt og oft verið að gera spurningarnar óþarflega flóknar með því að bæta inn stærðum og upplýsingum sem engu máli skipta við úrlausn verkefnanna.

Það sem veldur mér ekki síður áhyggjum er að miðað við allar þær villur sem ég tel að séu í prófinu þá treysti ég prófhöfundum ekki til að velja rétta svarmöguleika sem rétt svar.

Ég hef nú þegar skrifað Námsmatsstofnun bréf og gert athugasemdir við prófið. Ég hvet aðra foreldra að kynna sér prófið og námsefnið og gera einnig athugasemdir.

Svör verða birt á vef námsmatsstofnunar þegar einkunnir hafa verið birtar. Ég hef áhuga á að fylgjast með hver þau verða.